30 januari 2013

'Het'

Op de verrekijk zag ik een programma over fotograaf Robert Capa. Hij was een Hongaar die in de vroege jaren dertig van de vorige eeuw naar Berlijn vertrok, net als veel andere artistiek angehauchte mensen. Want in Berlijn gebeurde ‘het’. Althans: toen. Want later gebeurde ‘het’ niet meer in Berlijn maar ergens anders. Dan gebeurde ‘het’ in Londen of Parijs. Of ‘het’ gebeurde in New York. ‘Het’ verplaatste zich van wereldstad naar wereldstad. Nooit gebeurde ‘het’ in een dorpje op het platteland. Behalve ooit voor Vincent van Gogh, maar die was gek dus dat telt niet. In de jaren zeventig was ‘het’ na een lange reis weer terug in Berlijn waar Lou Reed en David Bowie spraakmakende albums opnamen. Tien jaar later was ‘het’ echter allang weer vertrokken. Maar niet voor eeuwig, want onlangs las ik in een tijdschriftartikel dat ‘het’ nu weer in Berlijn gebeurt. Het eigenaardige is dat nooit gespecificeerd wordt wat ‘het’ nu precies inhoudt. Hooguit iets vaags over het ‘brandpunt van ontwikkelingen en krachten’ of zo waar je niet veel wijzer van wordt. Wikipedia doet er ook het zwijgen toe. Het schijnt iets geheimzinnigs te zijn, dat ‘het’, alleen bekend bij ingewijden die gezworen hebben de buitenwereld nimmer ergens over in te lichten. Dat zou me helemaal niet verbazen, maar ik heb het vermoeden dat ‘het’ helemaal niet bestaat. In ieder geval niet voor gewone mensen zoals u en ik. Wij zouden steden waar ‘het’ gebeurt in alle richtingen kunnen doorkruisen zonder ook maar een glimp van ‘het’ op te vangen. Of als ‘het’ in die steden níet meer gebeurt gaan kijken wat er veranderd is zonder enig verschil te kunnen vaststellen. Wellicht zouden we ergens een verdwaasde kunstenaar met de handen in het haar kunnen aantreffen en hem vragen wat er loos is. Misschien zegt hij jammerend: ‘Gisteren! Gisteren was ‘het’ er nog! Maar vandaag niet meer! Waar is ‘het’ toch gebleven?’. Maar we zouden hem niet kunnen helpen. Want ‘het’ is als een etherische olie. ‘Het’ is vluchtig en verdampt en de geur wordt meegevoerd door de wind die waait waarheen hij wil..